W ramach prowadzonej przez przedsiębiorstwa działalności można spotkać się z takim pojęciem, jak działalność pomocnicza. Polega ona na występowaniu, w ramach podstawowej struktury przedsiębiorstwa wyspecjalizowanych komórek organizacyjnych. Są to np. grupy remontowe, budowlane czy wydział kotłowni. Świadczą oni swoje usługi na rzecz działalności podstawowej. W przypadku nadwyżek świadczeń produkowanych na potrzeby wewnętrzne możliwa jest ich odsprzedaż innym odbiorcom zewnętrznym.
Działalność pomocnicza zawiera takie komórki organizacyjne, jak:
– działy energetyczne – elektrownie, kotłownie
– działy transportowe – transport kołowy, wodny, lotniczy
– działy remontowo-budowlane
– wydziały narzędziowni
– działy analityczne – laboratoria, zespoły badawcze
– działy konstrukcyjne – pracownie projektowo – konstrukcyjne
– działy socjalno – bytowe – przychodnie, bufety, stołówki, ośrodki wypoczynkowe
Działalność pomocnicza wykonuje świadczenia o różnym charakterze. Z tego względu dzieli się je na:
JEDNORODNE – wytwarzanie jednego typu wyrobu lub usługi
RÓŻNORODNE – wytwarzanie wielu typów wyrobów lub usług
Świadczenia pomocnicze dzieli się również ze względu na kierunek, na:
JEDNOKIERUNKOWE – wytwarzanie wyrobów lub usług wyłącznie na potrzeby odbiorców poza wydziałami pomocniczymi
WIELOKIERUNKOWE – wytwarzanie wyrobów lub usług, zarówno na potrzeby odbiorców poza wydziałami pomocniczymi, jak i innych komórek pomocniczych.
Działalność pomocnicza używa różnych metod wyceny i rozliczania swoich świadczeń. Najczęściej jest to metoda bezpośrednia i stopniowa.
METODA BEZPOŚREDNIA
W ustaleniu wysokości jednostkowego kosztu świadczonych usług lub wytworzonych produktów, zakłada się całkowite pominięcie świadczeń wzajemnych wydziałów pomocniczych. Rozliczenie całkowitego kosztu świadczeń odbywa się w stosunku do wielkości wykonanej produkcji podstawowej. Obliczenia są prowadzone w oparciu o jednostki naturalne odzwierciedlające procesy technologiczne danej produkcji. Są to np: całkowite koszty produkcji pomocniczej wydziału transportowego. Możemy wtedy rozliczyć koszty w oparciu o liczbę przejechanych kilometrów.
METODA STOPNIOWA
W ustaleniu wysokości jednostkowego kosztu świadczonych usług lub wytworzonych towarów uwzględnia się również świadczenia wzajemne. pomiędzy wydziałami pomocniczymi. Rozliczenie całkowitych kosztów działalności pomocniczej rozpoczynamy od jednego w wydziałów – w stosunku do którego założono, że nie korzystał on z wytworzonych przez inne wydziały pomocnicze produktów i usług.